Op zoek naar maatschappelijke opbrengsten

“Leegstand kost burger fortuin”, kopt de Telegraaf van 11 juli jl, en schrijft verder: “Ongeveer tien procent van de gemeentelijke gebouwen staat leeg. Dat komt door de crisis, bezuinigingen, gemeentelijke fusies en schoolsluitingen. De almaar oplopende leegstand kost de belastingbetaler vele honderden miljoenen per jaar.” Uiteraard levert het artikel veel reacties op.

Naast de gebruikelijke ongenuanceerde commentaren en de kritieken dat niemand zich echt verantwoordelijk zou voelen, is de teneur toch vooral: gemeente vat dit probleem bij de horens en doe iets aan deze leegstand zodat mijn belastinggeld nuttig wordt besteed. Zo vat een criticus het als volgt samen: “Ongehoord dat gemeenten geen flauw benul hebben hoeveel leegstand er is. Het is de hoogste tijd om al het vastgoed dat in eigendom is van Nederlandse gemeenten in kaart te brengen en te bepalen wat er mee te doen.”

Helaas is de praktijk weerbarstiger. Toch kunnen gemeenten vandaag beginnen om inwoners te laten zien dat zij het maatschappelijk vastgoed, al dan niet gedeeltelijk, in kaart hebben en op zoek zijn naar de opbrengsten die het gemeentelijk vastgoed te bieden heeft.

Oplossing 1; zorg voor prioriteit op de agenda van B&W
Bestuurders kunnen zelf zorgen dat het vinden van opbrengsten hoog op de prioriteitenlijst komt te staan. Mocht dit niet het geval zijn dan kan een gemeenteraad hiervoor zorgen. Zo heeft bijvoorbeeld de gemeenteraad van Weert op 10 juli jl via een motie van D66 een dergelijke prioriteit unaniem opgelegd aan het College van B&W. De raad heeft gevraagd om al het gemeentelijk vastgoed inzichtelijk te maken, een eerste stap in de goede richting.

Oplossing 2; breng (letterlijk) in kaart wat wél bekend is
In veel gemeenten is reeds bekend wie de eigenaar, verhuurder en/of beheerder is van sportcomplexen, speeltuinen, theaters, bibliotheken en verenigingsgebouwen. Een gemeente kan deze gebouwen gemakkelijk verhuurbaar maken via een website of app voor haar bewoners. Een voorbeeld hiervan is www.vindjeruimte.nl. Daarmee zien inwoners, scholen en verenigingen waar ruimte te huur is en tegen welke kosten. Op deze wijze komt – en blijft - de huuropbrengst binnen het maatschappelijk vastgoed. Bovendien wordt de bezettingsgraad van dit soort gebouwen inzichtelijk en groter.

Kortom, bij deze roepen wij bestuurders op om zowel het onbekende als het bekende gemeentelijke vastgoed op de kaart te zetten. Begin met datgene wat bekend is en via een digitaal instrument wordt snel duidelijk of een gebouw optimaal wordt gebruikt of dat het (nagenoeg) leegstaat. In dat laatste geval zal niemand erop tegen zijn om het gebouw af te stoten en daarvoor in de plaats iets te creëren waar wel behoefte aan is, sterker nog dat verlangt de burger ook van haar gemeente.

Het woongenot van een dorp of stad wordt bepaald door de aanwezigheid van goede voorzieningen. Als we met elkaar in staat zijn om dit voorzieningenniveau overeind te houden, leegstand op te sporen en opbrengsten met maatschappelijk vastgoed te creëren, dan hebben we ons doel bereikt.